KỶ NIỆM HAI BÀI THƠ CỦA LÂM THỊ MỸ DẠ

"Chị bật máy ghi âm cho mình nghe, khoe mấy bài hát thiếu nhi chị vừa sáng tác. Nhìn chị ngồi say sưa hát theo, mắt long lanh mãn nguyện... mình bỗng nhận ra trời cho cho chị cả cái đức cả tin nữa, nhìn đời bằng con mắt trong veo khiến chị luôn thấy mình hạnh phúc cho đến tận bây giờ". Nguyễn quang Lập

Khoảng Trời, hố bom

Chuyện kể rằng: em, cô gái mở đường
Để cứu con đường đêm ấy khỏi bị thương

Cho đoàn xe kịp giờ ra trận

Em đã lấy tình yêu Tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa

Đánh lạc hướng thù – Hứng lấy luồng bom…

Đơn vị tôi hành quân qua con đường mòn

Gặp hố bom nhắc chuyện người con gái

Một nấm mộ, nắng ngời bao sắc đá

Tình yêu thương bồi đắp cao lên…

Tôi nhìn xuống hố bom đã giết em

Mưa đọng lại một khoảng trời nho nhỏ

Đất nước mình nhân hậu

Có nước trời xoa dịu vết thương đau.

  

Em nằm dưới đất sâu

Như khoảng trời đã nằm yên trong đất

Đêm đêm, tâm hồn em tỏa sáng

Những vì sao ngời chói, lung linh

Có phải thịt da em mềm mại, trắng trong

Đã hóa thành những làn mây trắng?

Và ban ngày khoảng trời ngập nắng

Đi qua khoảng trời em – Vầng dương thao thức

Hỡi mặt trời, hay chính trái tim em trong ngực

Soi cho tôi

Ngày hôm nay bước tiếp quãng đường dài?

Tên con đường là tên em gửi lại

Cái chết em xanh khoảng trời con gái

Tôi soi lòng mình trong cuộc sống của em

Gương mặt em, bạn bè tôi không biết

Nên mỗi người có gương mặt em riêng

Lệ Thủy 1972

         

Anh đừng khen em

Lần đầu khi mới làm quen

Anh khen cái nhìn em đẹp

Trời mưa, oà cơn nắng đến

Anh khen đôi má em hồng

Gặp người tàn tật em khóc

Anh khen em nhạy cảm thông

Thấy em sợ sét né giông

Anh khen: sao mà hiền thế!

Thấy em nâng niu con trẻ

Anh khen em thật dịu dàng

Khi hôn lên câu thơ hay

Áp trang sách vào mái ngực

Em nghe tim mình thổn thức

Thương người làm thơ đã mất

Trái tim giờ ở nơi đâu?

Khi đọc một cuộc đời buồn

Lòng em xót xa, ấm ức

Anh khen em giàu cảm xúc

Và bao điều nữa…? anh khen

Em sợ lời khen của anh

Như sợ chiều về, hắt tối

Nhiều khi ngồi buồn một mình

Trách anh sao mà nông nỗi

Hãy chỉ cho em cái kém

Để em nên người tốt lành

Hãy chỉ cho em cái xấu

Để em chăm chút đời anh

Anh ơi, anh có biết không

Vì anh em buồn biết mấy

Tình yêu khắt khe thế đấy

Anh ơi anh đừng khen em            


1970

......................

Trong cuộc đời làm thơ của tôi có rất nhiều kỷ niệm sâu sắc nhưng tôi không thể kể ra hết được. Ở đây, tôi chỉ muốn nhắc đến hai câu chuyện nhỏ có tính chất nghề nghiệp. Vì sao tôi có được hai bài thơ: Khoảng trời hố bom và anh đừng khen em.

Tôi  nhớ một  ngày  trong  chiến  tranh,  tôi  đi  thực  tế  trên tuyến đường 10. Tôi đã gặp một tổ đội Thanh niên xung phong. Họ có 7 cô gái.

Người tiểu đội trưởng có vẻ già hơn nhiều so với các bạn mình. Tôi hỏi chị:

- Sao chị chưa giải ngũ?

Người phụ nữ có gương mặt gầy, rắn rỏi  trả  lời  tôi, giọng chậm rãi:

- Em giải ngũ cách đây 5 năm,  lúc đó em 25 tuổi. Em trở về nhà, quê em ở Thanh Hoá, thì gia đình em chỉ còn lại một hố bom. Tất cả những người  thân yêu đã chết, không còn ai: Cha mẹ, anh chị em, ông bà đều đã bị bom cày nát. Vật duy nhất còn lại em nhặt được là những mảnh bát vỡ. Em đã quay trở lại cùng đồng đội ngay lúc đó. Và bây giờ em sẽ ở lại mãi trong gia đình này cho đến ngày thống nhất đất nước.

Sau này, trở  lại con đường đó, tôi đã gặp những hố bom đọng lại những khoảng trời đầy nước. Trong tiểu đội họ ai còn, ai mất? Có bao nhiêu người đã hy sinh để cứu con đường. những chuyện kể về họ thật mà như những huyền thoại. đêm đêm, họ đã tự thắp lên những ngọn đuốc kéo luồng bom đạn về phía mình để cứu con đường khỏi bị  thương, bài  thơ Khoảng  trời hố bom của tôi đã được viết từ những cảm xúc đó.

Một kỷ niệm khó quên nữa là vì sao tôi lại có bài thơ anh đừng khen em. Hồi đó Hội nhà văn Việt nam tổ chức khoá bồi dưỡng  những  người  viết  trẻ.  Tôi  được  cử  đi Hà nội  học.  Tôi không hiểu sao mình có thể thoát chết đi khi trong  luồng bom đạn ác liệt 500 cây số từ đồng Hới ra Hà nội. Lớp tôi có 25 anh chị. Tôi là người ít tuổi nhất, 19 tuổi. Tôi ở cùng phòng với nhà thờ Phan Thị Thanh nhàn. Chị thuộc thế hệ trước tôi. Hồi đó, tôi

có quen một người bạn trai. anh quý tôi tới mức cái gì tôi làm, cái gì tôi có anh cũng đều khen. Chưa bao giờ tôi thấy anh chê trách tôi cái gì, dẫu có những việc tôi  làm không đúng. Chúng tôi thuần tuý là bạn, chưa có gì để manh nha cho một tình yêu. nhưng  tình bạn như  vậy  sẽ đi đến đâu,  có  giúp nhau được  gì trong đời sống này. nhiều khi ngồi ngẫm nghĩ thấy buồn bã quá. Tự dưng tứ thơ “anh đừng khen em” bất chợt đến. Tôi viết một mạch, đọc lại thấy nghi ngờ, không biết đây có phải là thơ hay không? Ngày đó, tôi ít tin vào khả năng thơ phú của mình. Tôi đang viết câu cuối của bài thơ thì chị Thanh Nhàn mở cửa vào. Tôi vò vội tờ giấy giụi xuống mép chiếu. Chị Nhàn chạy đến thấy được, chị tưởng tôi cất thư tỏ tình của ai. Chị giằng co tờ giấy với tôi. Cuối cùng chị đã lấy được nó. Tôi đỏ mặt thú nhận: Em làm thơ đó những không phải là thơ. Trả lại cho em đi! Chị Nhàn đọc một cách chăm chú rồi reo lên:

- Đây là bài thơ hay, có tứ lạ. Tao nói thiệt đó, thơ đây mà. Mày đừng  xé đi để  tao đưa  cho  thầy Xuân Diệu đọc  cho.

Tôi nhướng mắt vẻ nghi ngại:

- Chị không đùa em chứ? Đó đúng là thơ thiệt không đó chị Nhàn?

Chị Nhàn bảo tôi chép sạch và đưa cho thầy Xuân Diệu. Và Bài thơ anh đừng khen em của tôi được khẳng định.

Đó là những kỷ niệm đẹp mà tôi nhớ mãi trong đời làm thơ của tôi. Tình yêu không có trong tôi trước – Cuộc sống cho tôi tình yêu luôn luôn mới…


LÂM THỊ MỸ DẠ
Nguồn: Những bông hoa vẫn cứ nở đúng mùa.